Veenhuizen is een dorp in de provincie Drenthe, onderdeel van UNESCO Werelderfgoed, in het noorden van Nederland. Het werd gesticht in de 19e eeuw en heeft een speciale geschiedenis. Een prachtig dorp te bezoeken samen met het natuurgebied Fochtelooerveen. Veenhuizen was één van de zeven Koloniën van Weldadigheid en de grootste onvrije kolonie. Gezinnen, wezen, bedelaars en landlopers verbleven hier onder 24-uurs bewaking. Gevangenisdorp Veenhuizen met kinderen bezoeken is een ontdekking terug in de tijd.
Vroeger waren er in Nederland veel arme mensen die geen werk hadden en geen geld om eten te kopen. Een kolonie voor weeskinderen en bedelaars. Ze moesten soms bedelen of stelen om te overleven. De regering wilde deze mensen helpen en bedacht een plan. Ze bouwden speciale dorpen, zoals Veenhuizen, waar arme mensen en wezen naartoe konden gaan.
Gevangenisdorp Veenhuizen met kinderen bezoeken was nog nooit zo gemakkelijk door deze blog, waarin we je mee nemen naar de leukste plekken!
Hoe is het dorp ontstaan?
In Veenhuizen werden gebouwen neergezet, waar de arme mensen konden wonen en werken. Ze kregen een huis en moesten werken. Maar het leven in Veenhuizen was niet makkelijk. De mensen moesten hard werken, bijvoorbeeld op het land of in fabrieken. Het dorp was afgesloten van de andere plekken in Nederland en de mensen moesten in het dorp blijven wonen en mochten er niet uit.
Veenhuizen werd eigenlijk een soort gevangenisdorp. Mensen die in de gevangenis belandden, werden naar Veenhuizen gestuurd om daar te werken. Ze moesten bijvoorbeeld stenen maken of op het land werken. Veenhuizen had zelfs een eigen gevangenis, waar gevangenen werden opgesloten. De armoede in Nederland werd minder en er waren steeds minder mensen nodig in Veenhuizen. De gevangenissen bleven.
Gevangenisdorp Veenhuizen
Vanaf 1875 nam het Ministerie van Justitie op zijn beurt weer de boel over en werden we een Rijkswerkinrichting en uiteindelijk vanaf 1936 eerst een nood gevangenis en vervolgens steeds meer dát gevangenisdorp in Drenthe.
En nu?
Tegenwoordig is Veenhuizen een onderdeel van UNESCO en vol geschiedenis. Het is een bezoek zeer zeker waard voor alle leeftijden. Van jong tot oud zal je leren over de geschiedenis en wat er zich hier vroeger heeft afgespeeld.
Wat zijn de hoogtepunten voor een bezoek met kinderen naar Gevangenisdorp Veenhuizen
#1 Gevangenis museum onderdeel van het gevangenisdorp
Het Gevangenismuseum in Veenhuizen is een interessante ervaring voor kinderen om te bezoeken. Het museum biedt inzicht in de geschiedenis van het Nederlandse gevangeniswezen en laat zien hoe het leven eruitzag voor gedetineerden in het verleden.
Een van de hoogtepunten van het museum is de mogelijkheid om een cel van binnen te bekijken. Dit was voor onze dochters een indrukwekkende ervaring, omdat ze kunnen zien hoe klein en beperkt de leefruimte was voor gevangenen. Je leert over het strafrecht in Nederland en er is genoeg te zien en te doen!
Het Gevangenismuseum vertelt verhalen over de gevolgen van slecht gedrag. Verhalen van vroeger en nu over armoede, verpaupering, misdaad en straf. Je kan bij de ingang tickets kopen en daarbij kan je, in de weekenden en in vakanties, een rondje rijden in de boevenbus (vol=vol). Ook kan je naar de gevangenis de Rode Pannen welke nog in gebruik is.
Het museum en het restaurant zijn geopend van dinsdag t/m zondag, van 10.00 – 17.00 uur.
De entree bedraagt:
Volwassenen: € 12,00
Kinderen 5 t/m 12 jaar: € 7,00
Kinderen t/m 4 jaar: Gratis
Rondrit met de Boevenbus door gevangenisdorp Veenhuizen: € 3,50 p.p.
Rondleiding door voormalig strafgevangenis de Rode Pannen: € 2,50 p.p.
Meer informatie:
Homepage – Gevangenismuseum Veenhuizen
#2 Wandeling of fietsroute door het dorp
Een wandeling door het dorp Veenhuizen zelf is ook de moeite waard. Je kunt de oude gebouwen bewonderen, zoals de voormalige gevangenishuizen, en de unieke sfeer van dit bijzondere dorp ervaren. Mocht je de meest markante gebouwen en gestichten willen bewonderen, is het het aan te raden om deze route te fietsen. Het is namelijk voor kinderbeentjes best een flinke wandeling met alles best ver uit elkaar.
Ons advies voor de fietsroute:
Startpunt Maallust Complex
Adres: Hoofdweg 140, 9341 BL Veenhuizen
Route:
Vanaf het “Maallust Complex” wandel je
naar “Kerklaan”, “Vierde gesticht”,
“Derde Gesticht”, Museum” en weer naar
het Maallustcomplex.
Wandelen:
Je kan ook een korte route wandelen. Als je in het dorp een overzichtskaartje met daarop 5 paaltjeswandelingen ophaalt, maak je meteen kennis met een van de vele markante gebouwen in de voormalige kolonie. Je kan een kaart kopen bij het ‘oude slachthuis’ wat nu een kennispunt is. Of bij Bitter & Zoet hotel en restaurant.
De belangrijkste bezienswaardigheden:
- De hervormde kerk uit 1825/1826. De eerste steen is gelegd door de vrouw van Generaal van den Bosch en uit de archieven blijkt dat de generaal bij de
eerste inwijdende dienst in 1826 aanwezig was. (op de bewegwijzering staat kerklaantje)
- Het vierde gesticht: Mensen gingen ook dood in Veenhuizen. De plek van de begraafplaats noemen ze het (om te verzachten) vierde gesticht. Vanaf de hoofdingang gezien liggen hier links onder de twee treurwilgen ongeveer 10.000 wezen en landlopers begraven.
- Het Derde Gesticht was in 1825 bestemd voor 1250 wezen in de binnenring en 250 “vrijwillige” kolonisten als toezichthoudend personeel.
- De tuinen van Weldadigheid De Tuinen van Weldadigheid is een zorgboerderij en biologische kwekerij ineen. Naast groente en aardappelen worden er ook fruit en kruiden gekweekt.
# 3 Maallust en Kaaslust
Maallust, dé bierbrouwerij van Veenhuizen
Volgens de website van Maallust: ‘Waar het authentieke Maallust speciaalbier zijn oorsprong vond en de oude graanmaalderij haar bijzondere verhalen brouwt. Neem plaats tussen de koperen ketels en geniet in het sfeervolle Proeflokaal van vers bier, een stevige lunch en overheerlijke lekkernijen. Ervaar MAALLUST! ‘
Een oude bierbrouwerij, volledig gerestaureerd. Het pand alleen al ademt geschiedenis en is zeker het bezoeken waard tijdens een bezoek aan de Koloniën van Weldadigheid.
Verschillende workshops en feesten zijn hier te boeken. Houd de website in de gaten voor meer informatie.
Kaaslust is een ambachtelijke kaasmakerij, gevestigd in de gerestaureerde zuivelfabriek van Veenhuizen. Een voormalige kolonie van de Maatschappij van Weldadigheid. Je kan er een rondleiding boeken of je kan er naar binnen gaan om een lekker kaasje te kopen en ze verkopen nog meer. Wat dacht je van een lekkere DREUGE worst? Ook hebben ze verschillende activiteiten zoals een kaasproeverij. Neem plaats tussen de stellingen vol rijpende kazen. Hierbij krijg je 7 heerlijke kazen te proeven, onder het genot van een kopje thee.
Thee bevat – net als wijn – een hoog tanninegehalte. De bittere tannines binden zich aan de eiwitten en de vetten in de kaas waardoor je die beter proeft.
De proeverij is te bestellen in de winkel
Kosten: € 7,50 p.p
# 4 Piepers & Paupers
Gevangenisdorp Veenhuizen met kinderen bezoeken en tijd om wat te eten? Tussen de middag trek gekregen en zin in wat lekkers? Of zin in een kop koffie op een leuke locatie? Kijk dan eens op de kaart van Piepers & Paupers. Ook in de avond is er genoeg te eten. Kies voor een maallust bier kroket of een van de Pieper gerechten. Gasten kunnen hier genieten van huisgemaakte friet met meerdere soorten eigengemaakt stoofvlees en ambachtelijk gemaakte kroketten.
# 5 Voorstelling: Het pauperparadijs in gevangenisdorp veenhuizen
Vanaf half juni tot eind augustus zijn er in de binnenplaats van het gevangenismuseum een reeks voorstellingen genaamd het Pauperparadijs.
Het Pauperparadijs vertelt een van de meest dramatische, verborgen geschiedenissen van Nederland. In de 19e eeuw was de armoede enorm. Tienduizenden weeskinderen en paupers werden op een schip gezet naar Drenthe om daar een heropvoeding te krijgen. Maar wat begon als een idealistisch experiment om de armoede uit te roeien, liep in de praktijk uit op een drama.
Meer informatie via: Theaterspektakel Het Pauperparadijs
Meer over onze ervaringen eind augustus 2023. Dan gaan wij naar deze voorstelling, waar ik veel lovende verhalen over hoor.
#6 Ben je op een warme dag naar het dorp Veenhuizen?
Dit openluchtbad is het oudste openluchtbad van Drenthe. In 2010 kreeg het zwembad het predicaat ‘Zwembad van het jaar’. Het werd ooit gegeven door verpleegden, mensen die die in Veenhuizen te werk waren gesteld. Kinderen van mensen die in Veenhuizen voor justitie werken leerden er zwemmen. In 1935 werden er kleedkamers gebouwd en kwam er een springtoren. In die tijd was het zwembad niet meer dan een bassin, waarin elk jaar een laag zand werd gestort. Er zwommen dan ook vissen in. In 1969 werd ‘de poel’ vervangen door een echt zwembad. Toen Veenhuizen werd opengesteld viel het zwembad niet meer onder Justitie, en werd het overgenomen door Stichting Zwembad Veenhuizen.
Slapen op de Bajescamping in Veenhuizen
Gevangenisdorp Veenhuizen met kinderen bezoeken in de nacht? Altijd al eens willen slapen in een echte (voormalige ) gevangenis? Eens in het jaar is het mogelijk om een nacht door de brengen in de Bajes.
Voor kinderen is er een heel programma en het is een leerzame ervaring. De kinderen stappen in de voetsporen van een boef. Er is bewaking op de bajes camping. De kinderen en ouders /verzorgers krijgen een bajeshap en er is een heuze boevenbus!
Wat is het programma?
15.00 aankomst bij de gevangenis en een plekje uitzoeken voor de tent
17-17 .30 uur Bajeshap
17.30 Work-out
18.30 Broekstok parcour
18.40 Duimafdruk
18.50 Signalementsfoto
19.00 Vertrek met de boevenbus
19.30 – Ontsnappingsspel : We moesten geld verdienen met opdrachten, deze opdrachten kon je halen bij boeven en met het geld kon je je busticket verdienen om te ontsnappen. MAAR… in het bos liepen allemaal bewakers en als die je te pakken kregen, dan moest je je geld inleveren en kon je opnieuw beginnen.
21:00 uur – Marshmellows roosteren + spannend verhaal (vrijblijvend)
Bedtijd
08:30 – 09:30 uur Ontbijt in ontbijtzaal + afsluiting
09:30 – 11:00 uur Tent opruimen + haal & breng service kampeerspullen
Gehele dag: Mogelijkheid tot museumbezoek op vertoon van polsbandjes
Prijs €44,50 p.p. (inclusief warme bajeshap, ontsnappingsspel, snacks en museumbezoek)
meer informatie te vinden op: Bajescamping (kinderactiviteit) – Gevangenismuseum Veenhuizen
Gevangenisdorp Veenhuizen met kinderen bezoeken is zeker de moeite waard, maar vanuit Veenhuizen kan je nog andere leuke activiteiten ondernemen in de omgeving. In deze blog nemen we je mee naar de 8 leukste natuurspeelplaatsen in het noorden van Nederland
